Kıdem Tazminatı

İşçinin işten çıkarılması ya da birtakım şartlar çerçevesinde kendi isteğiyle işten ayrılması gibi durumlarda hak ettiği tazminat türüne kıdem tazminatı denir. Haksız bir biçimde, iş sözleşmesinin bozulması gibi hallerde işten çıkarılmış olan kişiler hakkını maddi olarak bu tazminat yoluyla alabilirler.

Belirli bir süre içerisinde işçinin çalışması ve istihdama katkı sağlamasının karşılığı olarak çalıştığı dönem kadar verdiği hizmetin karşılığını almasını sağlayan kanuni bir uygulamadır. 06.01.2020 tarihinde açıklanan Genelge kapsamında belirlenmiş olan memur maaşlarının katsayı hesaplamalarına göre, kıdem tazminat tutarı olan rakam da bu sayede belirlenmiştir.

Tazminat Alabilme Koşulları

Pek tabi ki her işten çıkarılan ya da bazı özel durumlarda işten ayrılan her işçi kıdem tazminatı alamaz. Her işçinin işvereniyle yaptığı iş sözleşmesi ile işten ayrılma şekline göre ve çalıştığı gün sayısınca kıdem tazminatı alabilme hakkı söz konusu olacaktır. 1475 sayılı İş Kanununun 14. Maddesi uyarınca işçi tazminat başvurusu yapabileceği işverenin bünyesinde en az 1 yıl çalışmış olmalıdır. Bu ön şarta ilave olarak:

• İşveren tarafından ahlak ve etik kurallara aykırı davranışlar haricindeki sebeplerle iş akdinin bozulmuş olması,
• İş sözleşmesinin işçi tarafından hastalık, zorbalık, ahlak dışı tutum ve işinin sekteye uğratılması gibi durumlarda bozulması,
• İşçinin askerlik celbi neticesinde vatani görevin ifası için işten ayrılması,
  Emeklilik primlerinin ödenmesi ve emekli olabilmek için beklenen günün dolmuş olması ile işçinin işten ayrılması,
• Kadın işçinin evlendikten sonraki 1 yıl içerisinde işi bırakması,
  İşçinin ölmesi ( bu durumda aileye kıdem tazminatı ödenir)

Bahsi geçen şartlardan yalnızca birinin varlığı halindeki kıdem tazminatı ödenmesi hükmedilir.

Kıdem Tazminatı Hesaplanması ve Tutarı

Mağdur olan ya da kendilerine özel sahip oldukları işten ayrılma hakları kapsamında işçilerin aldıkları kıdem tazminatı rakamları yılda iki kez yapılan düzenlemelerle değişkenlik göstermektedir. Ocak ile Temmuz, Temmuz ile Aralık aylarında belirlenen bu miktarlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bildirilir.

2020 yılının başından ilk yarısına kadar işçilere ödenmesi gereken kıdem tazminat yıllık tavan tutarı 6.730.15 lira olarak belirlenmiştir. 2019’un son yarısında 6.379.86 lira olan tazminat ödemesi, 2020 yılında yapılan yeni düzenleme ile % 5.49 oranında bir artış göstermiştir.

Yıllara göre hesap edilen tavan ve taban ödemeleri bulunan kıdem tazminatı işçilerin kaç yıl çalıştıklarıyla orantılı bir miktara ulaşır.

İşçi, çalıştığı her sene için 30 günlük brüt maaş kadar tazminat almaya hak kazanır. Yani giydirilmiş brüt ücret ile çalışılmış yıl çarpılarak tazminat rakamına ulaşılır. Aylık brüt maaş, sigorta primi, ikramiye ve yol ile gıda yardımlarının da yapıldığı ödemeler giydirilmiş brüt ücretler dahilindedir. Buna örnek olarak 3 yıldır aynı işyerinde ve brüt 3 bin lira maaşla çalışan bir kişi düşünebiliriz. İşverenin çalışanı işten çıkarması durumunda işçinin alacağı kıdem tazminatı tutarı 9 bin lira olur. Hakkı olan tazminattan da yalnızca her bin lirada 7.59 gibi bir oranla kesilen damga vergisi ödenmesi gerekir.  Bunun dışında herhangi bir kesinti söz konusu değildir.

Kıdem tazminat tutarı ve işçi özlük hakları gibi konularda dış kaynak bordro yardımı almak isterseniz bize iletişim bilgilerimizden kolayca ulaşabilirsiniz.